Vespa typen

In 1963 is de eerste Vespa 50 cc op de markt gekomen. Ietsje eerder is in Italië de verplichting doorgevoerd om een rijbewijs te bezitten alvorens op een Vespa scooter te mogen rijden. Hierdoor vallen jongeren buiten de boot en Piaggio haakt daar op in: met een kleiner en smaller frame is deze Vespa geschikt voor jonge pubers vanaf 14 jaar. Het maximum van 50 cc met een uiterste snelheid van 45 km/u maakt het rijden zonder rijbewijs mogelijk.

Vespa 50

De Vespa 50 is de laatste Vespa waar Corradino d’Ascanio aan zou meewerken voordat hij met pensioen zou gaan. De Piaggio fabriek  heeft door de komst van deze Vespina (kleine Vespa) behoefte aan nieuwe investeringen in de fabriek. Enerzijds om de productietijd te verkorten. Anderzijds heeft de productie van een smal en kleiner frame een nieuwe productielijn nodig. De metalen carrosserie met geïntegreerde billen stelt eisen aan met name de buigcurve van het metaal.

In Italië is de Vespa 50 gelijk een groot succes. De jongeren zijn enthousiaste consumenten die het waarderen dat ze zonder rijbewijs op een lekker licht en gemakkelijk te bereiden scooters kunnen rijden. Ook bij de jonge meiden is de kleine wesp populair. Deze eigenschappen maken de Vespa 50 tot een succes:

1. stille mechanica en uitlaat;
2. soepel en snel (1,5 pK);
3. gemakkelijk te starten met een efficiënt gevormde kickstarter (zelfs als je op de scooter zit) en de overbrenging van de kickstarter naar de motor;
4. gemakkelijk toegankelijke benzinekraan en choke-knop;
5. goede stabiliteit;
6. kleine maat;
7. effectieve vering.

De Vespa 50 is smal gebouwd waarbij de billen aan het frame vast zitten. Met een inspectiedeksel aan de rechterzijde is de motor toegankelijk. Naast het feit dat dit de eerste scooter met een smal frame is, heeft de Vespa nog een noviteit: de cilinder op de motor is in een hoek van 45 graden geplaatst. Dit zal later op alle smalle Vespa’s worden gebruikt. Daarnaast kent de motor met roterende inlaat een capaciteit van van 49,77 cc en heeft drie versnellingen (uiteraard op het stuur). Twee procent mengsmering en een laag verbruik zorgen ervoor dat de brandstofkosten beperkt zijn. Een smal stuur en een eenpersoonszadel alsmede een optionele kilometerteller completeert de Vespa 50. Later komt ook een versie met een buddyseat op de markt. De Vespa heeft 9 inch wielen.

De Vespa 50 wordt door de jaren heen een attractief model voor commercials. De elegantie is in optima forma door het smalle frame. Voor het eerst wordt de Vespa geproduceerd in allerlei kleuren. Het gamma voor de Vespa 50 loopt in de jaren op tot zo’n 50 verschillende kleuren!
Voor de exportmarkt wordt de Vespa 50 N vergezeld door de de Vespa S en de Vespa 50 SS (supersport) met een legendarisch tank tussen stuur en buddyseat. De bilklep wordt in 1965 een stuk groter om zo betere toegang tot het motorblok te krijgen. Voorts is er de Vespa 50L die wat luxer is uitgevoerd en in 1967 zelfs wordt voorzien van een iets langer frame.

In 1969 wordt de Vespa 50 N opgevolgd door de Vespa 50R (rinnovata= gerenoveerd)  en de Vespa 50 Special welke is voorzien van een rechthoekige koplamp. Voorts komt de 50 elestart met elektronische start. In 1972 worden de 9 inch wielen vervangen voor vijfspaaks 10 inch wielen. De productie van de klassiek gelijnde Vespa 50 zal voortduren tot in de jaren ’90 van de vorige eeuw.

Vespa PK-serie

In 1982 wordt in navolging van de PX-serie de Vespa PK 50 geïntroduceerd. De PK 50 is het instapmodel en heeft in tegenstelling tot de PX-serie een smal frame. Ook hier zitten de billen vast aan het frame maar zijn ze aan beide zijden voorzien van ruime inspectieluiken/zijdeksels.De PK 50 S is een luxer model met een handschoenenkastje en knipperlichten. De motor heeft vier versnellingen en 1,5 pK.

Vanaf 1985 wordt een gewijzigde versie geproduceerd: de PK 50 XL en XLS. Deze heeft een gewijzigde buddyseat, grote knipperlichten en een gewijzigd achterlicht. Daarnaast is het instrumentpaneel sterk uitgebried. De PK 50 Rush/HP 50 is een snellere versie: deze komt in 1987 op de markt nadat er nieuwe wetten zijn gekomen waarbij de regulering van 1,5 pK wordt verruimd.

In navolging van de in 1983 allereerste Vespa PK 125 automatica, met een automatische transmissie, volgt in 1984 de Vespa PK 50 automatica. De automatica’s hebben op de plaats van de koppeling de achterrem waardoor de voetrem komt te vervallen. Ondanks tal van verbeteringen is de betrouwbaarheid van een oldtimer automatica niet als stabiel bekend. Met veel onderhoud en moeilijk verkrijgbare onderdelen is dit inmiddels een zeldzame oldtimer.

In 1991 zullen de PK 50 XL2 op de markt komen. Deze hebben vooral stijltechnisch gezien aardig wat wijzigingen. Een vloeiende lijn bij de koplamp, de neus en de ruime en grote handschoenenkast alsmede een racy kontje zijn de eigenschappen van deze PK’s. De motor heeft de beschikking over 2,5 pK  en zowel leverbaar in geschakelde als automatic versie.

Vespa ET

In 1996 wordt de Vespa ET2 50 geïntroduceerd. Dit geheel nieuwe ontwerp heeft een tweetakt motor met naar keuze een carburateur of een injectie-systeem. Een mooie elegante en smalle carrosserie gecombineerd met een pittige en onderhoudsvriendelijke motor van 4,5 pK heeft de ET 50 tot een succesvolle serie gemaakt. Daarnaast komt er een milieuvriendelijke ET4 viertakt versie op de markt. De ET heeft een automatische versnelling.

Vespa LX en Vespa S

In 1996 lanceert Piaggio de LX 50 tweetakt en viertakt. Dit model is een doorontwikkeling van de ET maar wordt een succes. In Nederland zorgt een snorversie voor ongekende verkopen. De LX 50 S refereert aan de Vespa S uit 1969: beiden zijn voorzien van een rechthoekige koplamp. Ook dit is een automaat. De LXV is een luxere versie met een losse koplamp op het stuur en andere klassieke stijlkenmerken. In juni 2012, zijn de Vespa LX en 3V 3V Vespa S gepresenteerd. Het is een debuut van een nieuwe motor die het verbruik sterk verminderd en de prestaties van de voertuigen verbetert. Later volgt de Vespa S die het succes van de LX evenaart.

Vespa brommers en scooters in Nederland

De populariteit van de Vespa noopt Piaggio om rond 1970 ook uit te komen met de Piaggio bromfiets zoals de Vespa Ciao, de Vespa Boxer en later de Vespa Si. Deze modellen worden op de Nederlandse bromfietsmarkt populaire modellen. De Vespa bromscooter kan vanwege het ontbreken van pedalen op dat moment nog niet op de Nederlandse markt komen. De Vespa PK 50 S komt hier op de markt op het moment dat de wetgeving verandert (rond 1980). Als één van de eerste bromscooters wordt de markt moeizaam maar gestaag verovert. De populariteit van de Puch maxi is begin jaren tachtig ongekend groot mede doordat de verzekering van schakelbrommers vooral voor jongeren veel geld kost. Dat is een reden dat de Vespa PK automatica’s hier redelijk veel zijn verkocht.

De jongeren met de Vespa PK-serie weten de Vespaclubs te vinden. Met name bij Vespa Scooterclub Brabant floreert de PK50-generatie. Vanaf het jaar 2000 wordt het aandeel PK50-rijders elk jaar wat minder. De oudere Vespa 50 is, op een enkele uitzondering na, vooral via import in ons land gekomen. En dat eigenlijk pas de laatste jaren.

c. STIVEN/RGH/foto’s zijn uit het archief van Piaggio.